Czerwony Klasztor (obec Červený Kláštor)

Czerwony Klasztor (obec Červený Kláštor) Tekst Mapa Google Mapa

    Miejscowość na prawym brzegu Dunajca, przy ujściu potoku Lipnik. Współczesna miejscowość powstała w wyniku połączenia osad Niżne Šváby, Czerwony Klasztor i Smerdzonka.
    Źródła historyczne, na przykład dokument klasztoru kartuzów z roku 1344, potwierdzają przypuszczenie, że na terenie obecnego klasztoru w "dolinie św. Antoniego" stała już w XI wieku nieznana pustelnia. Obecny klasztor założył magister Kokoš z Brezowicy, który na mocy wyroku sądu rozjemczego był obowiązany za zabicie Fridricha z Hrhova zbudować sześć klasztorów. W myśl tej decyzji w roku 1319 wydzielił ze swej niedawno założonej miejscowości część terenu i podarował je kartuzom ze Skały przytułku, dzisiejszego Klasztorzyska w Słowackim Raju. Rozpoczęli oni w 1330 roku budowę klasztoru, najpierw z pewnością drewnianego, a później w II połowie XIV wieku przebudowanego z udziałem trwalszego materiału. Ludową nazwę "czerwony" klasztor otrzymał z pewnością w okresie późniejszym, zapewne z tego powodu, że znajdujące się na poddaszu kościoła i kapliczek gzymsy były zbudowane z nie otynkowanych czerwonych pustaków. Klasztor już w XIV wieku otrzymał liczne dotacje i przywileje (prawo młyna, połowu ryb, warzenia piwa) a dalsze majątki uzyskał w wyniku zakupu. Pod względem gospodarczym szybko się rozwijał i stał się silnym feudalnym majątkiem. Klasztor miał zatargi z panami z Czorsztyna, w latach 1431-1433 zajmowali go dwukrotnie husyci, w roku 1545 został zaatakowany wojska grodu Niedzica, nie przyniosły mu korzyści walki o tron węgierski po bitwie pod Mochaczem. Klasztor stopniowo podupadał a mnisi przenieśli się do Polski. Podczas reformacji w roku 1563 klasztor zlikwidowano, a majątki klasztorne dostały się w ręce prywatne. Właściciele wielokroć się zmieniali i byli nimi Thököly, Horváth z Plawca, Rákóczi i inni. Biskup Nitry Władysław Maťašovský kupił go w roku 1699 i podarował zakonowi kamedułów, którzy się tu osiedlili w roku 1711. Zakon rządził się surowymi regułami. Mnisi mieszkali izolowani w celach, zachowywali milczenie, zajmowali się rolnictwem, ogrodnictwem i połowem tryb, poświęcali się także alchemii, leczeniu chorych i piśmiennictwem.
    Józef II w ramach swoich reform zlikwidował klasztor w roku 1782. Jego wyposażenie zostało rozebrane (bibliotekę i archiwum zabrano do Pesztu, wyposażenie kościelne sprzedano do Muszyny w Polsce, inne rzeczy znalazły się w nieznanych miejscach). W roku 1820 cesarz podarował klasztor wraz z majątkami nowo założonemu biskupstwu greckokatolickiemu w Preszowie. Po II wojnie światowej klasztor przejęło państwo i cały kompleks został w latach 1956-1974 zrekonstruowany.
    Po zlikwidowaniu klasztoru kamedułów miejscowi osadnicy odmówili uprawy wielkich połaci roli, z tego powodu zostali zaproszeni w latach 1786-1788 do pracy robotnicy z Niemiec. W wyniku wydzielenia i zasiedlenia majątków kościelnych powstały liczne miejscowości Zamagurza.
    Tak powstały i Niżne Šváby (obecnie Czerwony Klasztor), znane od XVI wieku jako folwark gospodarczy. Mieszkańcy zajmowali się rolnictwem, pasterstwem i flisactwem. W dolinie potoku Lipnik, 1 km powyżej klasztoru znajduje się uzdrowisko Czerwony Klasztor, znane przedtem jako Smerdzonka. Osada uzdrowiskowa powstała przy zimnym źródle glauberowskiej wody siarczanej około 1820 roku. Na początku XX wieku, kiedy uzdrowisko przejęła Żupa Spiska, było ono przedmiotem zainteresowania ludności całego regionu. Uzdrowisko zniszczono w czasie I wojny światowej, otwarto je ponownie w 1928 roku.

WEBKAMERY:

Prístavište pltí Sromowce

Pohľad na Tri Koruny (Trzy Korony) z obce Sromowce Niżne

MAPY:

GALERIE: